Catalonië gaat vol voor de onafhankelijkheid. Het referendum en de massale betogingen die erop volgden, doen heel wat Vlamingen dromen. De rechtse politieke partijen roepen op om het Catalaanse voorbeeld te volgen. Ze willen vol gaan voor een onafhankelijk Vlaanderen. Ook bij de jeugd is de Belgische identiteit soms ver zoek. “We moeten af van het scharminkel dat België heet”, klinkt het bij de nationalistische studentenvereniging (NSV).
Tien jaar geleden pakte de RTBF uit met de legendarische uitzending ‘Bye Bye Belgium’. Het programma simuleerde als experiment de splitsing van België en wist wel wat Walen te overtuigen dat het echt was. Het toont aan dat de voeling tussen beide landsdelen soms ver te zoeken is. Vraag eens aan een Vlaming om tien bekende Walen op te noemen. En vraag het nog eens zonder dat hij politici mag opnoemen. Stel je dezelfde vraag aan een Waal dan krijg je net hetzelfde verhaal. Conclusie: op heel wat vlakken leven we al apart.
Jaloers op Catalonië
Sinds de onafhankelijkheidsstrijd in Catalonië is losgebarsten, is de splitsing van België weer een hot topic in Vlaanderen. Langs Waalse kant wordt er minder gesproken over de onafhankelijkheid. Dat komt omdat daar weinig animo is voor een splitsing. In Vlaanderen daarentegen lopen sommige politieke partijen weer warm voor de scheiding. Ze zijn zelfs jaloers op de Catalanen.
“Als je ziet hoeveel steun er daar is voor de onafhankelijkheid, dat is om van te dromen”, zegt Vlaams minister-President Geert Bourgeois (N-VA) aan Knack. “Het is een veel trotser volk en ik vind dat Vlamingen ook wat trotser zouden mogen zijn op hun identiteit.”
Jeroen Bolckmans van de NSV is het daar volledig mee eens. “Wij Vlamingen zijn helemaal anders dan Walen", meent de jongeman. "We spreken een andere taal, hebben een andere cultuur, we zijn een ander volk. Nu leven we gedwongen samen, al 180 jaar lang. Er is maar één oplossing en dat is apart verdergaan. Ik ben trouwens niet de enige die er zo over denkt. Onze vereniging telt een honderdtal leden. Samen strijden we voor een onafhankelijk Vlaanderen.”
De grote wens van de studentenvereniging, de splitsing van België, lijkt nog niet voor morgen te zijn. Een onafhankelijk Catalonië daarentegen lijkt dichterbij. “We steunen de Catalanen honderd procent”, zegt Bolckmans. “Van het aantal mensen dat daar op straat komt, kunnen we in Vlaanderen alleen maar dromen. We moeten een voorbeeld nemen aan de standvastigheid en strijdvaardigheid van de Catalaanse nationalisten. Ik heb er veel respect voor.”
Waals gekraai
De Vlaamse strijd voor onafhankelijkheid zit momenteel in de vriezer. Volgens een peiling van VTM Nieuws was 45,8 procent van de Vlamingen in 2007 voor een onafhankelijk Vlaanderen. Dat aandeel is nu geslonken. “Dat vinden wij jammer”, vertelt Bolckmans. “Er wordt geen politiek debat meer gevoerd over de onafhankelijkheid. Het ligt helemaal stil. Daardoor is er ook nog maar weinig media-aandacht. Hopelijk verandert dat met de onafhankelijkheidskwestie in Catalonië, want voor een goed functionerend Vlaanderen moeten we van Wallonië af.”
Het standpunt van de NSV is duidelijk: Vlaanderen moet verder zonder Wallonië. Volgens Bolckmans zijn daar heel wat redenen voor: “Wallonië zit er te knus bij. Vlaanderen betaalt de facturen en op de koop toe moeten we ook nog eens gaan bedelen voor goedkeuring van de Franstaligen bij elke aanzienlijke hervorming die we willen doorvoeren. Daarom blijft Vlaanderen, net als Catalonië, met slechts één optie achter: resoluut kiezen voor de onafhankelijkheid.”
Wie denkt dat de Vlaams-Waalse kwestie niet meer leeft onder de jeugd heeft het dus fout. “Toch is de wil voor de splitsing van België groter in Vlaanderen”, zegt Arthur Lejeune. Hij is 21 jaar en studeert economie in Namen. “Ook ik ben geen voorstander van België, maar ik zie Vlaanderen en Wallonië niet direct scheiden. Het Waals gekraai voor de onafhankelijkheid is niet zo groot.”
Ook volgens Lejeune is het grote cultuurverschil de reden waarom België beter splitst. “Ik herinner me de aflevering ‘Bye Bye Belgium’ niet echt”, zegt de Waalse student. “Ik was toen nog veel te jong. Mijn ouders zijn wel geïnteresseerd in politiek. Met de onafhankelijkheidskwestie in Catalonië hebben ze mij uitgelegd wat het programma de mensen probeerde wijs te maken. Ik vind het gek dat zoveel mensen het geloofde. Anno 2017 met alle sociale media zou het een heel ander verhaal zijn. Toch bewijst het hoe ver de Walen en de Vlamingen van elkaar verwijderd zijn. Dat is op die paar jaar tijd nog niet veranderd.”
In de vriendenkring van Lejeune wordt er zelden of nooit over politiek gepraat. Laat staan dat ze het hebben over een onafhankelijk Wallonië. “Als ik met mijn vrienden op café ga dan wordt er over veel gepraat, maar amper over politiek. Afgelopen zomer hebben we weleens over de Samusocial-affaire gepraat, maar praten over de splitsing van België doen we hier niet. Het is alsof we weten dat het toch niet gaat gebeuren.”
Getrouwd koppel
Het feit dat Lejeune er met zijn vrienden niet over praat, wil niet zeggen dat ze er geen mening over hebben. “Mijn vrienden en ik hebben over alles een uitgesproken mening, dus ook over de splitsing van België. Ik durf rechtuit te zeggen dat ik voor de splitsing ben. Ik vergelijk België graag met een koppel dat al jaren getrouwd is en nu op elkaar uitgekeken is. We willen beide onze eigen weg gaan. Het slechtste wat je in dat geval kan doen, is ons dwingen om getrouwd te blijven. Dan komt het alleen maar tot een slaande ruzie.”
Hoewel Lejeune voor de splitsing van België is, ziet hij de situatie van een onafhankelijk Wallonië somber in. "Ik heb eens gelezen dat onze koopkracht met maar liefst vijftien à twintig procent zou dalen als we onafhankelijk worden. Daarom zie ik een Wallonië bij Frankrijk realistischer in. Daar vind je al wat meer voorstanders voor hier in Wallonië.”
Een Wallonië dat zich bij de republiek voegt is voor hem dus het ideale scenario. Toch ziet Lejeune het nog niet direct gebeuren. “In België gaat alles traag vooruit. De weg is nog lang.”
Goede buren
Volgens zowel Arthur Lejeune als Jeroen Bolckmans is het grote probleem het cultuurverschil. Jolien Lelièvre studeerde vier jaar lang in Brussel en werkt als radiojournalist bij Medialaan. Ze snapt het probleem niet goed. “De Vlamingen en de Walen die zeggen dat ze niet samen kunnen leven door het grote cultuurverschil, moeten maar eens een weekje naar Brussel komen. Hier is het doodnormaal als je rechterbuur een Turk is, je linkerbuur een Marokkaan, je overbuur een Griek en je bovenbuur een Portugees. Die culturen maken de stad juist rijk. Het is ook het levende bewijs dat samenleven met verschillende culturen wel kan. Als al deze mensen kunnen samenleven in één stad, waarom zouden Vlamingen en Walen dat dan niet kunnen in één land?”
Volgens Lelièvre is de oplossing helemaal niet moeilijk. “Vlamingen en Walen moeten elkaar gewoon leren kennen. Eigenlijk zijn we gewoon buren en we moeten ons ook zo gedragen. Wees gewoon vriendelijk, leer elkaar kennen en wees verdraagzaam. België splitsen omdat Walen en Vlamingen elkaars gewoontes niet kunnen verdragen, dat gaat voor mij net iets te ver. We blijven uiteindelijk landgenoten. België is één geheel.”
Lelièvre ziet België dan ook niet meteen splitsten. “Dat is niet per se omdat ik in Brussel gestudeerd heb. Ik heb nooit in een splitsing geloofd om verschillende reden. Ten eerste denk ik dat er niet veel Belgen nog voor een splitsing zijn, maar ten tweede zou het economisch ook een heel domme zet zijn. We hebben elkaar nu eenmaal nodig.”
Dit artikel werd gepubliceerd door Vredesweek.be op 28/10/2017
