Voormalig Europees president Herman Van Rompuy was te gast bij de Universiteit Antwerpen voor een terugblik op vijf jaar voorzitterschap en een blik op de toekomst. Liefst 1.640 belangstellenden daagden op.
Van Rompuy wierp meteen een blik op de economische crisis waar we aan het begin van zijn termijn in 2009 middenin zaten. Die crisis noemde hij ook een ‘existentiële crisis’. “Het ging over veel meer dan de economie, er stond veel meer op het spel dan alleen een munt. Mevrouw Merkel zei ooit dat met de euro ook de Unie riskeert te vallen. En als de Unie uiteen zou vallen, zou tegelijkertijd ook het grootste vredesproject uit onze geschiedenis sneuvelen”, legde hij uit. Dan ging hij verder met een kort chronologisch overzicht van de Europese Gemeenschap van Kolen en Staal tot de huidige Europese Unie.
Euroscepticisme
Ook eurosceptische stemmen diende hij van antwoord. “Die partijen zijn een uiting van een veel dieper gaande malaise in onze samenleving”, stelde Van Rompuy. “Een uiting van een onzekerheid en angst.” Die koppelde hij aan de oorlogen ten oosten en ten zuiden van Europa. “Dat zijn gevechten om waarden. Rusland heeft een andere keuze gemaakt dan Oekraïne. Voor de Russen is er geen denkbare band met de Europese Unie. Zij beschouwen de EU als behorend tot de Westerse wereld, met andere waarden”. Ook bij de oorlogen in het Zuiden gaat het volgens hem over waarden. “De meest opvallende, de meest dramatische conflicten zijn natuurlijk niet degene tussen de islam en het christendom, maar tussen de elementaire menselijke waarden.”
Ook de aanslagen in Brussel en Parijs kwamen aan bod. “Het ergste wat we hadden kunnen doen, is meegaan in de cirkel van geweld en zo de samenleving uit elkaar spelen. De drie miljoen Fransen die op een positieve wijze hebben betoogd zijn niet in die valstrik getrapt. We moeten een veilige samenleving blijven en daar veel voor over hebben, zonder vooroordelen. Als samenleving moeten we kiezen voor dialoog en respect voor overtuigingen en godsdiensten.”
Griekenland
Over de toekomst van Europa wilde Van Rompuy ook wat dingen kwijt. In de Griekse situatie ziet hij als grote uitdaging de zoektocht naar een balans tussen verantwoordelijkheid of austeriteit en solidariteit. “Dezer dagen zeggen ze in Griekenland ‘er is genoeg austeriteit’, terwijl ze in bijna alle andere landen zeggen dat er genoeg solidariteit is geweest. Nu moet op een of andere wijze een evenwicht gezocht worden”, stelde hij.
Verder pleitte de voormalige voorzitter van de Europese Raad voor meer Europa op vlak van veiligheid. “We hebben lessen getrokken uit de economische crisis en het antwoord is niet minder, maar meer Europa: meer integratie en meer economische en monetaire unie. Nu moeten we uit deze crisis inzake veiligheid de conclusie trekken dat er op dat vlak ook meer samenwerking moet zijn.”
Turkije
Na de voordracht kregen de toeschouwers nog even de tijd om enkele vragen te stellen. Ook in de aula’s waar het publiek de toespraak via livestream kon volgen, ging Van Rompuy langs. Enkele jongeren grepen hun kans om een kritische vraag te stellen. Van heel technische dingen als ‘quantitative easing’ tot vragen rond het vertrouwen in de politiek bij jongeren. Allemaal passeerden ze de revue.
Een van de vragen ging over de toetreding van Turkije tot de Europese Unie in de context van de gebeurtenissen van de jongste maanden en jaren. Volgens Van Rompuy vecht Turkije aan de zijde van Europa tegen die extremistische krachten. Een strijd tussen humanitaire waarden en barbarij. “Europa zou Turkije zelfs nodig hebben om het gevecht efficiënt te kunnen voeren.”
Verrast
De CD&V’er heeft niet getwijfeld om in te gaan op de uitnodiging van enkele organisaties rond de UA om de toespraak te houden. “Niet alleen omdat het een uitnodiging is van de vereniging van economie-alumni, en ik een econoom ben, maar ook omdat ik hier in 2010 al een gesmaakte toespraak heb gehouden. Toen was de belangstelling ook heel groot. Daarom was ik hier weer.”
Over de reacties en de opkomst dit jaar was Van Rompuy aangenaam verrast. “Ik stel vast dat men de actualiteit en de Europese problematiek volgt. Het feit dat men hier met zoveel is, wil zeggen dat Europa nog altijd interessant is, zelfs al is men kritisch.”
© 2015 - StampMedia - Fatima-Zahra Naimi
