De afgelopen twee jaar stegen de klachten over seksueel misbruik spectaculair. Slachtoffers laten steeds vaker hun stem horen, en seksueel geweld staat sinds kort ook hoog op de politieke agenda. Nochtans is er in absolute cijfers niet meer seksueel geweld dan vroeger. Hoe is deze evolutie te verklaren? En wat is de invloed van de #MeToo-beweging hierop geweest?
"Mensen durven sneller melding maken van aanranding"
In 2017 lag het aantal meldingen van zedenfeiten bij de Antwerpse politie op 833. Dat zijn er exact 200 meer dan in 2015. Volgens professor Seksuele en Reproductieve Gezondheid Ines Keygnaert (UGent) voelen mensen zich de laatste jaren minder geremd om melding te maken, een positieve evolutie die onder andere aan de #MeToo-beweging te danken is.
Volgens de Antwerpse politie valt de term zedenfeiten ruim te interpreteren. Zo vallen aanranding van de eerbaarheid op straat en verkrachting onder die noemer, maar is ook seksueel misbruik van kinderen een zedenfeit. In ieder geval durven mensen die het slachtoffer zijn van een aanranding of grensoverschrijdend gedrag sneller melding maken, zegt professor Keygnaert: “Openlijk praten over seksualiteit en grensoverschrijdend gedrag gebeurt steeds meer in de maatschappij: in de media, op school, op het werk, ... Meer mensen vragen zich dus af: wat gebeurt er eigenlijk met mij?”
Schuldgevoel
“Er heerst minder schuldgevoel tegenover vroeger. Verwijten als “Draag dan minder uitdagende kleren! Loop toch niet zo laat rond in die buurt”, hoor je minder vaak. Zeker in de stad is er meer sociale controle en lijkt het minder erg om er melding van te maken. In landelijke regio’s voelen mensen zich eerder alleen en is er een grotere barrière.”
Invloed van de #MeToo-beweging?
“De #MeToo-beweging heeft het taboe weggenomen. Er is al veel gediscussieerd over wat wel grensoverschrijdend zou zijn en wat niet. Sommigen zeggen dat we doorslaan en te preuts aan het worden zijn. Volgens mij is het goed dat er verschillende meningen gedeeld worden. We maken gewoon een verandering door om ergens anders uit te komen”, aldus professor Keygnaert.
Studente Silke Wossman (22) werd in oktober het slachtoffer van seksuele intimidatie. Tijdens een wandeling in het centrum van Antwerpen werd ze belaagd door een exhibitionist.
Op maandag 22 oktober vertrekt Silke uit de erfgoedbibliotheek richting huis in de Kloosterstraat. Een route van nog geen kilometer door de historische binnenstad. Het is nog licht en Silke kent de buurt, maar deze keer gaat het anders dan verwacht: “Toen ik op het Hendrik Conscienceplein vertrok, passeerde er een jongeman, naar wie ik vriendelijk lachte. Bij de kathedraal stopte ik even om een foto te maken. Ik keek over mijn schouder en zag dat dezelfde man vlak achter mij stond. Ik besloot meteen verder te wandelen.”
Plastiek zakje
Wat dan gebeurt, tart elke verbeelding. De man begint kreungeluiden te maken, en rare gezichtsuitdrukkingen. Hij houdt een plastic zakje vast ter hoogte van zijn kruis, om te verbergen wat hij doet. “Ranzig. Ik heb meteen geroepen dat hij moest stoppen en ben weggesneld. Hij bleef me maar achtervolgen.” In de Hoogstraat stapt Silke een bloemenwinkel binnen en doet ze haar verhaal aan de winkelierster. Op dat moment komt de bewuste man ook de winkel binnen. En is de maat vol voor Silke. “De vrouw van de bloemenwinkel heeft de man naar buiten geduwd, waarop hij ging wachten in de nachtwinkel aan de overkant. Ik besloot mijn stiefvader, die thuis zat, op te bellen. Ook al was het nog maar honderd meter naar huis.”
#MeToo
Eenmaal veilig thuis, belt Silke de politie. “Aanvankelijk wou ik dat niet meer doen, omdat alles goed was afgelopen. Maar mijn zus drong er toch op aan: “Als jij het slachtoffer niet bent vanavond, is iemand anders het misschien wel.” Er kwamen twee agenten langs, maar die konden de dader niet vinden. Meteen na de gebeurtenissen voelde Silke de behoefte om haar verhaal te doen via Instagram. Of de #MeToo-beweging haar ertoe heeft aangezet om alles online te delen? “Misschien wel. Toen die beweging net opkwam, engageerde ik mij er ook voor om online mijn mening over discriminatie van vrouwen te geven.” De reacties die Silke kreeg op haar ervaringen waren allemaal meelevend. “Vaak krijgen vrouwen die zoiets meemaken, het verwijt dat ze ’s avonds laat nog op straat rondliepen, of dat ze aanstootgevende kledij droegen. Maar dat was bij mij niet het geval: ik liep rond op klaarlichte dag en ik heb gewoon vriendelijk gelachen.” Hoewel Silke zich nu minder veilig voelt op straat, is ze de avond zelf wel nog naar buiten geweest om over haar grootste schrik heen te geraken.
