Door de groeiende toegang naar de online wereld, worden mensen op almaar jongere leeftijd blootgesteld aan seksuele inhoud, schrijft reporter Ange-Vanessa Nsanzineza. Pornografie biedt dan wel de ruimte om seksuele noden te ontdekken, toch hangt er een duistere wolk boven die ongewenste gevolgen kan hebben op de seksuele ontwikkeling van jongeren.
Billie Eilish was onlangs te gast in het Amerikaanse radioprogramma The Howard Stern Show. Daar vertelde ze openlijk hoe haar pornokijkgedrag een litteken had achtergelaten. “Ik denk dat het mijn hersenen verwoestte”, zei Eilish. ‘Ik ben er kapot van dat ik blootgesteld werd aan zoveel porno.’”
Het is niet de eerste keer dat Eilish – nog altijd maar 20 jaar oud – duwt daar waar het pijn doet. Eerder vertelde ze al dat ze losse kledij draagt omdat die ‘baggy kleding beschermt tegen bodyshamers.’
Haar bekentenis maakte me bezorgd. Het doet me afvragen wanneer we eindelijk op een punt zullen geraken waar vrouwen en genderdiverse personen kunnen dragen wat ze willen zonder overgeseksualiseerd te worden en wanneer jongeren eindelijk hun seksuele identiteit op een veilige manier kunnen ontdekken.
“Wanneer kunnen jongeren eindelijk hun seksuele identiteit op een veilige manier ontdekken?”
Begrijp me niet verkeerd: pornografie geeft mensen de kans te ontdekken hoe zij hun seksuele activiteiten kunnen ontplooien. Zelfs als ze nadien beslissen om niet seksueel actief te zijn of nooit meer porno te kijken. Porno kan je verbeelding verrijken en je helpen te begrijpen waar je grenzen liggen.
Toch is porno kijken nooit zonder risico: vrouwen worden te vaak afgebeeld als onderdanig. Dat geeft een vertekend beeld van seks en seksualiteit, wat ook te maken heeft met een ander duister kantje van porno: de kinks die er veelvuldig in aan bod komen – bepaalde, vaak gewelddadige, onconventionele seksuele voorkeuren of gedragingen. Daardoor is het moeilijk een lijn te trekken tussen seksueel genot en seksueel geweld.
Mensen baseren zich vaak op dat soort beelden om de eigen ervaringen vorm te geven, hoewel die vaak haaks staan op de eigen noden en verlangens. Dat komt doordat ons niet wordt aangeleerd hoe we die beelden moeten interpreteren. Ik merk dat ook bij mezelf. Of zoals Eilish het formuleerde: “Ik dacht dat ik verondersteld werd ertoe aangetrokken te zijn.”
Ebony
Nog een schadelijk aspect van porno: de stereotyperende categorieën. Toen ik jonger was, ging ik soms met mijn moeder naar een kapperszaak genaamd ‘Ebony’. Toen ik op een dag de naam van die kapper op school vernoemde, schoten mijn klasgenoten in de lach. Zo kwam ik te weten dat ‘ebony’ een categorie is binnen de porno-industrie: zwarte vrouwen.
“Porno brengt ook schadelijke stereotyperende categorieën als ‘ebony’ voort”
Die stereotypering zet zich door in het leven van alledag. Elke zomer houd ik mijn hart vast voor de commentaren die ik krijg, gewoon omdat ik mijn armen en benen laat zien. Datingapps als Tinder vermijd ik, omdat ik te vaak de opmerking kreeg van mogelijke dates dat ze nog nooit iets hadden gehad met een zwarte persoon; alsof ik een of ander exotisch beest ben dat alleen maar een fijne ervaring zou zijn.
Wat Eilish zegt is natuurlijk niet nieuw. Al jaren pleiten mensen voor meer informatie die beter aansluit bij hun ervaringen. Juist daarom blijft het belangrijk seksuele voorlichting aan te passen aan de noden van de jeugd van vandaag.
Ethisch alternatief
Gelukkig is er een positieve evolutie aan de gang. Er komen meer platformen die vrouwvriendelijke en/of ethische pornografie aanbieden. Vrouwvriendelijk is weliswaar niet hetzelfde als ethisch. Het label ‘vrouwvriendelijk’ wordt nog te vaak gebruikt om zich voor te doen als evolutionair, terwijl de omgeving waarin de mensen werken gewoon dezelfde blijft.
“Het blijft belangrijk seksuele voorlichting aan te passen aan de noden van de jeugd van vandaag”
Bij ethische porno kun je er van op aan dat alles in menswaardige omstandigheden gebeurt: geen dwang, geen geweld en in goede arbeidsomstandigheden. Maar vanwege de huidige algoritmes zullen die alternatieven niet snel in je top tien verschijnen. Dat komt omdat ethische pornografie doorgaans achter een betaalmuur zit, want ethische pornografie kan nu eenmaal niet gratis zijn.
Door meer informatie te geven over wat er beschikbaar is, kun je meer mensen helpen te vinden wat zij graag willen vinden. Een school is de ideale plek waar jongeren kunnen leren over alle aspecten van pornografie, en hoe ze er gezonder en veiliger mee kunnen omgaan. Dat porno niet expliciet vermeld staat in de eindtermen, is daarom een gemiste kans om een nieuwe generatie op een gezonde manier te leren omgaan met seks en seksualiteit.
Wie vragen heeft over seksuele gezondheid kan terecht bij www.allesoverseks.be van Sensoa.
Dit artikel werd gepubliceerd door De Standaard op 23/12/2021.
