Moeder aarde is in de war en dat is ook in de kunstwereld niet onopgemerkt gebleven. In Antwerpen werden op 22 mei 2016 meer dan honderd werken van internationale kunstenaars geveild ten behoeve van het Ringlandproject. Kunst en klimaat blijken tegenwoordig vaak verbonden, maar hoe is die verbintenis ontstaan?
Ann-Sophie Lehmann, professor in de moderne en hedendaagse kunst, vertelt ons dat de verhouding tussen kunst en milieu geen nieuw verschijnsel is: “Rond 1900 ontstond er al een beweging als reactie op de industrialisatie, uit afkeer van de massaproductie. Maatschappelijke betrokkenheid is in de kunstwereld altijd evident geweest.”
Lehmann beschouwt de Duitse beeldend kunstenaar Joseph Beuys met zijn 7000 eiken project uit 1982 als een duidelijk voorbeeld van die tendens.
Vanuit de kunstwereld willen wij een signaal geven van verontrusting
Naast kunstenaars die het klimaat als thema gebruiken in hun werk zijn er ook kunstenaars die zich actief inzetten voor het klimaat. Het Antwerpse kunstenaarskoppel Tinka Pittoors en Kris Fierens organiseert de internationale benefietveiling A City is Not a Road ten voordele van Ringland. Die organisatie zet zich in voor de volledige overkapping van de ring van Antwerpen en biedt een duurzamer, leefbaarder alternatief voor de huidige plannen.
“Vanuit de kunstwereld willen wij een signaal geven van verontrusting over de plannen voor de overkapping van de ring, maar ook van onze verontrusting over het klimaat in het algemeen. Het is bijzonder dat niet alleen Vlaamse kunstenaars wilden meewerken, maar ook veel internationaal werk ter beschikking is gesteld, terwijl het geld naar een project in Antwerpen zal gaan”, aldus Fierens en Pittoors.
In het werk van de Antwerpse theatermaker en beeldend kunstenaar Benjamin Verdonck speelt sensibilisering een grote rol. Zijn kunstwerk nest was te zien aan bekende gebouwen in Antwerpen en Gent in het kader van de klimaattop. Het is een vogelnest waaruit uitwerpselen naar beneden sijpelen. “Als 19-jarige kunstenaar verkeerde ik in het klassieke, linksgeoriënteerde kunstenaarsmilieu. De manier van leven – in kraakpanden zonder veel geld en auto’s – leidde tot een ecologisch verantwoorde manier van werken.”
Omdat hij geen geld had voor nieuwe spullen werkte hij veel met gerecycleerd materiaal. “Het lezen van het boek Terra Reversa van Peter Tom Jones was voor mij echt een keerpunt”, zegt Verdonck. Jones beschrijft op heldere wijze het verband tussen klimaatopwarming en het mechanisme van de markt. “Na het lezen van dat boek dacht ik: als dit iets is dat me aangaat en me raakt, wil ik dat het niet alleen te zien is in de manier waarop mijn werk tot stand komt, maar ook in het werk zelf”. Dat vormde de aanleiding voor zijn werk Kalender, een onderzoek naar de manieren waarop je kunst kunt aanwenden om over klimaatthema’s te spreken.
Verdonck maakt momenteel autonoom werk, dat hij aanbiedt aan organisaties die in het sociale veld heel concreet met milieu bezig zijn. Zo was De Finale te zien in het stadspark. Dat werk bestaat uit twee voetbaldoelen in een vijver van water als veld. “Mijn doel is niet dat iedereen vegetariër wordt, maar om mensen te bewegen tot het maken van een eigen keuze; mensen aan te spreken op hun eigen vermogen, hun eigen goesting en noodzaak”, stelt de kunstenaar tot slot.
© 2016 – StampMedia - Annemiek Poelman & Foto: Benjamin Verdonck
Dit artikel werd gepubliceerd door Newsmonkey.be op 18/08/2016
Dit artikel verscheen eerder in PIDMAG jg.5, nr.16 op p.14
