September is suicidepreventiemaand. Zelfdoding is in België de belangrijkste doodsoorzaak bij 15- tot 45-jarigen. De Aalterse Emma Van Dycke, een 24-jarige psychologiestudente (UGent) die ook struggelde met haar mentale gezondheid, besloot in 2020 het taboe te doorbreken. Met haar openheid op sociale media probeert ze anderen te helpen en een maatschappelijke verandering teweeg te brengen. Ze maakt duidelijk dat praten over zelfdoding geen zwakte is, maar juist een eerste stap is naar herstel.
Na een langdurige opname in 2020 begon Van Dycke haar verhaal te delen op sociale media. “Ik besefte dat ik me niet zou mogen schamen om mijn mentale kwetsbaarheden. Steeds vaker begon ik via Instagramposts mijn traject rond herstel te delen”, vertelt ze. Wat begon op Instagram, breidde zich later uit naar TikTok. “Ik deelde mijn verhalen met een bang hart. Jarenlang was mijn mentaal welzijn een groot geheim, verstopt achter een brede lach. Het was eng om gezien te worden, maar als het één iemand helpt, is mijn doel al geslaagd.”
De psychologiestudente merkt op dat haar openheid een positieve invloed heeft op anderen. Ze krijgt regelmatig berichten van volgers die haar bedanken voor haar moed en eerlijkheid. “Ik sta vaak nog versteld dat ik nooit negatieve feedback heb gekregen. Net dat is wat anderen tegenhoudt om over hun mentale gezondheid te praten: de angst voor afwijzing.”
Cijfers uit 2021 van de vzw ‘Un pass dans l’impass’ en het Waalse ‘Centre du Suicide’ tonen dat er in ons land elke dag gemiddeld vier Belgen sterven aan zelfdoding. Bovendien is zelfdoding bij 15- tot 24-jarigen de oorzaak van een kwart van de sterfgevallen. “Leven met suïcidale gedachten is vaak leven met een groot geheim. Wanneer het onderwerp zelfdoding valt, weten velen vaak niet wat zeggen en valt er een grote stilte”, vertelt Emma Van Dycke
“Naast de stilte spelen vooroordelen een grote rol die mensen met donkere gedachten het zwijgen opleggen”, vervolgt ze. “Het is cruciaal om deze maand het thema meer bespreekbaar te maken zodat mensen weten dat ze er niet alleen voor staan. Daarnaast is het belangrijk dat zelfdoding áltijd bespreekbaar zou moeten zijn, niet alleen in de maand september”, benadrukt de studente psychologie.
"Zelfdoding wordt vaak als egoïstisch beschouwd, maar is het niet juist egoïstisch om van iemand te verlangen dat ze blijven leven voor jou?” – Emma Van Dycke (studente psychologie)
“De afgelopen jaren heb ik meerdere vriendinnen verloren aan zelfdoding. Het is hartverscheurend te beseffen hoe zij jarenlang vochten tegen deze gedachten, zonder ooit de vrijheid te vinden waar ze in herstel zo naar verlangden. Zelfdoding wordt vaak als egoïstisch beschouwd, maar is het niet juist egoïstisch om van iemand te verlangen dat die blijft leven voor jou?”
“Het is niet de persoon die verweten moet worden, maar de samenleving die omstandigheden creëert waarin zulke gedachten ontstaan”, aldus Van Dycke. “Het doet pijn als mensen hen reduceren tot vooroordelen, want zij waren niet hun donkere gedachten. Ze waren hun zachte en meest liefdevolle zelf, en hebben gevochten tot het einde.”
Van Dycke beaamt dat het moeilijk kan zijn voor buitenstaanders om te begrijpen hoe zwaar zelfmoordgedachten kunnen zijn. “Veel mensen weten niet wat zeggen, en dat is oké. Ik heb liever dat je zegt:”Ik weet even niet wat zeggen”, dan dat je je vooroordelen uitspreekt die iemand het zwijgen opleggen.”
Nood aan een gesprek? De zelfmoordlijn is beschikbaar via het gratis nummer 1813, of op zelfmoordlijn1813.be.
