De terugbetaling van psychologische hulpverlening kan voor psychische patiënten soms een kluwen lijken dat niet te ontwarren is. Wat ziekenfondsen wel of niet terugbetalen, verschilt dan ook sterk. Hoe zit dat net met die terugbetaling uit de aanvullende ziekteverzekering? En welke mutualiteit biedt welk voordeel? StampMedia-reporter Charlotte zocht het voor je uit.
Bekijk je het artikel liever in een schematisch overzicht? Klik hier.
In Vlaanderen voorzien twee soorten verzekeringen in de terugbetaling van psychologische gezondheidszorg: de verplichte ziekteverzekering en de aanvullende verzekering. De verplichte ziekteverzekering is er voor iedereen en betaalt een bezoek aan de huisarts, psychiater of het Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg terug. Dit is voor alle ziekenfondsen hetzelfde.
Het grote verschil zit hem in de aanvullende verzekering van het ziekenfonds, die ook deels in terugbetaling voorziet. Elk ziekenfonds hanteert echter andere voorwaarden voor die terugbetaling. Zelfs per regio hanteren ziekenfondsen van dezelfde strekking vaak nog verschillende regels: de Voorzorg Antwerpen heeft bijvoorbeeld een andere regeling dan de Bond Moyson in Oost-Vlaanderen, terwijl beide tot de socialistische mutualiteiten behoren.
Overeenkomsten
Voor kinderen en jongeren betalen alle mutualiteiten individuele sessies bij een psychologische hulpverlener terug. De ziekenfondsen zetten meestal wel een limiet op het aantal sessies dat ze terugbetalen en op het bedrag dat ze uitkeren. De Christelijke Mutualiteit (CM) betaalt bijvoorbeeld tot twaalf sessies terug voor kinderen en jongeren, maar wel slechts eenmalig. Bij andere ziekenfondsen zoals Partena, is deze limiet per kalenderjaar vastgelegd en kan de patiënt elk jaar opnieuw terugbetaling krijgen.
Ziekenfondsen stellen ook gelijkaardige voorwaarden voor terugbetaling bij kinderen en jongeren. Zo moeten de ouders lid zijn van het ziekenfonds en regelmatig bijdragen betalen. Verder moeten de kinderen bij de meeste fondsen nog kinderbijslag genieten en moet de therapeut erkend zijn door een specifieke organisatie of het ziekenfonds zelf. Soms vragen mutualiteiten ook om een doorverwijzing van een arts, het Centrum voor Leerlingenbegeleiding (CLB) of een andere organisatie. Deze criteria gelden ook grotendeels voor volwassenen.
Verschillen
Maar er zijn ook grote verschillen. Eerst en vooral is het bedrag dat de patiënt terugkrijgt, verschillend van ziekenfonds tot ziekenfonds. Het Onafhankelijk Ziekenfonds betaalt bijvoorbeeld tien euro terug voor maximum tien sessies voor kinderen per jaar. De CM betaalt tot 30 euro terug voor maximaal twaalf sessies voor kinderen, maar slechts eenmalig. Enkel de socialistische mutualiteiten Voorzorg Antwerpen en Limburg en de CM maken een onderscheid tussen kinderen uit gezinnen zonder en met verhoogde tegemoetkoming. Deze laatste kunnen rekenen op een hogere vergoeding.
Sommige ziekenfondsen, zoals Partena, betalen daarnaast enkel terug bij een specifieke aandoening of behandeling. Bij Partena krijgt de patiënt bijvoorbeeld terugbetaling voor cognitieve gedragstherapie en systeemtherapie. Aandoeningen waar hij of zij terugbetaling voor krijgt zijn bijvoorbeeld autistische spectrumstoornissen, epilepsie, kanker, depressie, …
Meest voordelig
Welk ziekenfonds net de voordeligste aanvullende verzekering biedt, is dus afhankelijk van verschillende factoren. Eerst en vooral speelt leeftijd een belangrijke rol: voor kinderen en jongeren is er vaak meer terugbetaling dan voor volwassen.
Hoewel de CM een vrij uitgebreide terugbetalingsregeling heeft voor kinderen en jongeren, is die bij volwassenen onbestaande. Bij de Voorzorg Antwerpen, de Liberale Mutualiteit, Partena en het Vlaams Neutraal Ziekenfonds krijgt de patiënt wel terugbetaling voor een beperkt aantal individuele sessies en eventueel ook nog voor andere specifieke voorzieningen. Die verschillen van ziekenfonds tot ziekenfonds, bijvoorbeeld de Luisterlijn bij het Onafhankelijk Ziekenfonds. De hoogste terugbetaling voor een volwassen patiënt gebeurt bij Partena, maar wel enkel op voorwaarde dat hij een type therapie volgt die het ziekenfonds erkent. Bovendien moet het ook gaan om een chronische ziekte die is vastgelegd in een lijst opgesteld door de Europese Commissie.
Daarnaast is de financiële situatie van de patiënt van belang. Bij kinderen en jongeren met een verhoogde tegemoetkoming betalen zowel de CM als de Voorzorg Antwerpen een hoger bedrag terug dan bij kinderen of jongeren die hier niet onder vallen. Bij volwassenen wordt geen onderscheid gemaakt tussen patiënten mét of zonder verhoogde tegemoetkoming. De terugbetaling is ook veel beperkter dan bij kinderen.
Ook de duur van de behandeling is belangrijk. Het maximumbedrag dat de CM in totaal eenmalig terugbetaalt voor kinderen en jongeren is 360 euro. Bij Partena is dit maximum echter 120 euro per jaar en niet eenmalig. Als de patiënt per jaar 120 euro krijgt terugbetaald, zit hij in zijn vierde jaar van behandeling dan ook al aan een bedrag dat boven die eenmalige 360 euro van de CM uitkomt. In dat geval zou dit laatste ziekenfonds dus voordeliger uitkomen.
Tot slot speelt ook de specifieke aandoening een rol. Voor de terugbetaling van een cursus mindfulness kan de patiënt best bij de Liberale Mutualiteit terecht, voor terugbetaling van groepssessies is hij dan weer beter af bij de Voorzorg Antwerpen.
Symptoombestrijding
Voor patiënten is het dus financieel interessant om eerst te bekijken of ze eerst en vooral geen terugbetaling kunnen krijgen vanuit de verplichte ziekteverzekering en terecht kunnen bij een huisarts, psychiater of een Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg.
Als de patiënt toch liever langsgaat bij een psycholoog buiten dit systeem, zijn er verschillende zaken waar hij of zij rekening mee moet houden om te bepalen wat het voordeligste ziekenfonds is: leeftijd (kinderen/jongeren-volwassenen), het al dan niet recht hebben op een verhoogde tegemoetkoming, de duur en spreiding van de behandeling en eventueel ook het soort therapie en de soort aandoening.
Hoewel de patiënt per ziekenfonds kan uitzoeken wat de voordeligste tarieven biedt, blijft dit toch een symptoom van een groter, achterliggende probleem: het feit dat de verplichte ziekteverzekering psychologische hulpverlening voor een groot deel niet terugbetaalt. En natuurlijk mogen we ook de andere drempels in de psychologische gezondheidszorg niet vergeten zoals de onduidelijke structuur van de sector, lange wachtlijsten en het grote taboe dat vaak nog op psychische problemen rust. Als die pijnpunten worden aangepakt, zullen meer patiënten, en zeker die uit financieel kwetsbare groepen, sneller de weg vinden naar gepaste psychologische zorg.
