Grenzen aangeven is nooit gemakkelijk, zeker niet als je dat moet doen op een plaats waar je je altijd veilig zou moeten voelen, namelijk op school. De laatste jaren zijn er enkele verhalen aan het licht gekomen over machtsmisbruik binnen het onderwijs, en dan met name op universiteiten. Toch blijft het onderwerp onderbelicht. Student@Night verwelkomt Sofie Avery in de studio om te praten over machtsmisbruik en grensoverschrijdend gedrag.
Sofie Avery werkt aan de universiteit van Antwerpen en Gent en is net begonnen aan een gezamenlijk promotieonderzoek (joint PhD). Daarin doet ze onderzoek naar grensoverschrijdend gedrag in het hoger onderwijs. "Ik doe ook filosofisch onderzoek, zowel conceptueel als vanuit een moreel oogpunt. Wat is juist en wat is fout. Ik heb een gebrek aan publieke dialoog ervaren. De #MeToo-beweging beperkte zich soms tot bepaalde sectoren zoals de media. Aan de universiteit of hogeschool is dat moeilijker te bespreken. Er heerst een sterke cultuur van zwijgen rond dit onderwerp."
Het is volgens Avery belangrijk om te onthouden dat, hoewel het wijdverspreid is, niet elke vorm van begeleiding giftig is of een vorm van misbruik betreft. "Maar veel studenten hebben wel ergens tijdens hun studie een ervaring gehad met docenten of medestudenten die onaangenaam of grensoverschrijdend was." Voor machtsmisbruik heb je volgens haar eerst macht nodig. "En universiteiten en hogescholen zijn ingericht op het hebben van veel macht over mensen die minder ervaren zijn."
Femke Thijs en Sofie Avery praten over waar hun persoonlijke grenzen liggen. Zo wordt Avery bijvoorbeeld liever niet in haar onderrug aangeraakt en mag niemand aan Femkes neus komen. Dit is volgens Avery een banaal voorbeeld van hoe grenzen zeer persoonlijk kunnen zijn. "Grensoverschrijdend gedrag wordt steeds meer gedefinieerd vanuit een persoonlijk perspectief. Dat betekent natuurlijk niet dat de ander ontslagen moet worden." Volgens haar is er sprake van machtsmisbruik wanneer men zich in een onprettige situatie bevindt en de mogelijkheid om zich uit te spreken niet wordt ervaren.
Avery spreekt ook over microagressie, alledaagse uitingen van 'isme'. "Bijvoorbeeld mensen die rolstoelgebruikers voortdurend proberen te helpen of hun rolstoel proberen vast te pakken. Of mensen met een donkere huidskleur die systematisch in het Frans worden aangesproken. Dat zijn geen handelingen met slechte intenties, maar als je ze samenneemt tot een bredere alledaagse ervaring, noemen we dat microagressies."
De zwijgcultuur wordt ook onder de loep genomen. "We zien bijvoorbeeld in de kerk dat er een sterke neiging is om zaken binnen de instelling te houden", zegt Avery. "Wat betreft institutionele mechanismen, het doorschuiven van verantwoordelijkheden en het intern oplossen, daar zien we overeenkomsten."
Avery denkt dat het belangrijk is om te durven erkennen dat het bestuur soms te dicht op het probleem zit. "Maar er is angst om het verhaal uit handen te geven. Daarnaast blijft men weigeren om in te zien dat het om een echt probleem gaat, of gaat men de omvang van het probleem onderschatten."
Student@Night is een talkshowpodcast gemaakt door en voor jongeren en staat bekend om zijn humor en energieke aanpak, of zoals de makers zelf omschrijven: "De zotste talkshow met een streepje humor en f*cking veel energie." De redactie verandert jeugdcentrum De Serre in Hasselt om de twee weken in een dynamische talkshowstudio. Uit die samenwerking vloeide in december 2022 een 24 uur durende radiomarathon.
Student@Night wordt gemaakt door Elian Pergola, Femke Thijs, Rana Car, Febe Coenen, en Thibau Thomassen.
Dit artikel werd gepubliceerd door Praatradio op 15/11/2024.
