Financiële steun voor studenten kan meerdere vormen aannemen. In België komen enkel bepaalde studenten in aanmerking voor een studiebeurs, terwijl ze in Nederland studieleningen naar het hoofd geslingerd krijgen. Twee getuigen, één landgenoot en één bovenbuur, delen hun ervaring.
Kim Desmedt (23) studeert regie aan het RITCS in Brussel
“Het was meteen duidelijk dat ik in aanmerking kwam voor een studiebeurs. Normaal gezien kijken ze hiervoor naar de loonstrookjes van je ouders, maar omdat ik van thuis uit niet meer ondersteund werd, moesten ze het doen met mijn eigen loonstrookje: een bijstandsuitkering van het OCMW en mijn kinderbijslag. Zo’n studiebeurs zou me ademruimte geven tijdens mijn studies.
“Ik geef mezelf maandelijks een soort van uitkering”
Het bedrag dat je krijgt, is afhankelijk van hoeveel studiepunten je opneemt. Mijn studiebeurs bedraagt op dit moment 4.200 euro, een bedrag dat in een keer wordt gestort. Ik moet dus opletten dat ik het goed spreid over het hele jaar en niet alles in een keer uitgeef. Dat doe ik door mezelf maandelijks een soort van uitkering te geven die bestaat uit de bijstandsuitkering van het OCMW, mijn kinderbijslag en een deeltje van mijn studiebeurs. Op die manier kom ik aan ongeveer 1.050 euro per maand.
Mijn ouders zijn wel in staat om me te ondersteunen, maar door familiale omstandigheden ben ik op mezelf aangewezen. Al verdienden ze genoeg, toch moest ik beroep doen op een studiebeurs. Daar voelde ik me een tijdje schuldig over, maar nu niet meer. Ik weet dat veel mensen iets gelijkaardigs meemaken en ik ben vooral dankbaar dat het kan. Het is ook niet zo dat ik mezelf verwen met ‘al dat geld’. Daar is het niet genoeg voor.
“Ik weet niet hoe alleenstaanden het redden”
Een studentenjob is bijna geen optie. Als je een bijstandsuitkering van het OCMW geniet, wordt alles wat je zelf bijverdient, afgetrokken van je leefloon. Stel dat ik 500 euro krijg van het OCMW, en 300 euro bijverdien via een studentenjob, dan wordt mijn leefloon voor die maand verlaagd naar 200 euro, waardoor ik alsnog op hetzelfde bedrag uitkom. Ik werk dus alleen in zomervakanties wanneer ik zeker ben dat ik meer kan verdienen dan mijn uitkering van het OCMW. In de zomer spaar ik dan voor een reis en voor het komende schooljaar. Ik begrijp dat de maatregel er is om misbruik te voorkomen. Mocht hij niet bestaan, zou ik wel gemotiveerder zijn om het hele jaar door te werken.
Het is pijnlijk om rond te lopen in de supermarkt met een rekenmachine in de hand. Ik moet regelmatig iets uit mijn kar terugleggen, omdat ik anders het einde van de maand niet haal. Ik mag mijn twee handen kussen dat mijn vriend net afgestudeerd is en een fulltime job heeft. Dankzij hem wonen we nu in een leuk appartement in Schaarbeek. Ik weet niet hoe alleenstaanden het redden.”
Spencer Samuels (34) studeerde bouwkunde aan de HAN in Arnhem (NL)
“Toen ik nog studeerde, konden studenten van het hoger onderwijs in Nederland een bedrag krijgen die de kosten van een inschrijving, studentenkamer of openbaar vervoer dekte. Als je je diploma haalde, moest je dat bedrag niet terugbetalen. Maar als je de studie opgaf of er te lang over deed, veranderde de gift in een lening die je toch moest aflossen. Daarbovenop kon je dan nog extra geld lenen via DUO (Nederlandse overheidsdienst voor studieleningen, n.v.d.r.). Zo’n lening was een verademing voor veel studenten. Het beperkte de stress die een studie met zich meebrengt. Intussen is dat systeem veranderd en is bijna alles een lening. Alleen het openbaar vervoer blijft een gift als je je diploma haalt.
Met één klik was het gebeurd. Ik leende elke maand 100 euro bij via DUO. Mijn moeder stond er alleen voor en we hadden weinig geld. Niet dat het hele budget van DUO naar haar ging, maar ik moest wel veel zelf betalen zoals kleding en middageten op school. Als ik een groter bed wilde, moest ik dat zelf betalen. En ik sukkelde nog met een verslaving ook: sneakers. Daarnaast hielp ik mijn moeder af en toe met de huur of de boodschappen. Ik had wel een baan, maar in Nederland liggen de uurlonen voor studenten heel laag.
“Ik trok mijn lening op tot het maximum”
Doorheen de jaren begon ik steeds meer te lenen. Toen ik in een depressie terechtkwam en niet meer kon gaan werken, trok ik de lening op tot het maximum. Dat kon ook met slechts één klik. Niemand die ervan wist, niemand die me wees op de gevolgen.
Veel Nederlandse studenten die een lening aangaan, denken dat ze na hun opleiding een goedbetaalde job zullen vinden en niets zullen voelen van die schulden. Daarbij moet je pas vier jaar na je studies beginnen met terugbetalen. Maar als DUO besluit om maandelijks 300 euro van je rekening te halen om je lening te betalen, net nadat je een opslag van 300 euro van je baas hebt gekregen, steekt dat. Ik heb er al vijf jaar opzitten en zal nog tien jaar maandelijks 300 euro moeten afstaan door mijn beslissingen als jonkie.
“Het zou allemaal niet zo makkelijk mogen gaan”
Ik weet dat ik in aanmerking had kunnen komen voor een studiebeurs of een uitkering vanwege van mijn thuissituatie en psychische toestand. Dat neem ik die hele organisatie wel kwalijk. Als je mentaal niet sterk bent, is de keuze tussen een klik op een website of een lange procedure met allerlei documenten en gesprekken, snel gemaakt. Al zeker als een van je ouders niet wilt meewerken.
Ik vind studieleningen op zich geen slecht idee, maar het zou allemaal niet zo makkelijk mogen gaan. Er moet duidelijkheid komen over de gevolgen van zo’n lening. Je zou op zijn minst op gesprek moeten met een medewerker, net zoals bij andere leningen. Waarschuwingen zoals ‘Geld lenen kost ook geld’ moeten ze niet alleen bij autoreclames vermelden.”
