De Nederlandse kinderarts Nico van der Lely is al jaren bezig met alcoholproblematiek bij jongeren. Hij richtte poliklinieken op voor kinderen met een alcoholvergiftiging, trok de leeftijdsgrens voor alcoholgebruik in Nederland op van 16 naar 18 jaar en voert verschillende voorlichtingscampagnes. Met resultaat: Het alcoholmisbruik onder jongeren in Nederland is gedaald. Dat doel wil hij nu ook in België behalen.
“Alles hangt af van de manier waarop je met alcohol omgaat," zegt van der Lely. "Het is geen probleem om als 14-jarige op een huwelijk of een verjaardagsfeest eens een glas te drinken. Maar in Nederland en België zien we een andere trend. Vroeger dronk je bier, nu drinken jongeren sterkedrank. Dat is een groot verschil. Het voordeel van bier is dat er maar 5% alcohol inzit. Je zou al heel erg je best moeten doen om goed dronken te worden. Bij sterkedrank ligt dat anders."
“Kijk als leider ook eens naar je eigen drinkpatroon”
Attitude van ouders
"Leiders in een jeugdbeweging vallen onder dezelfde groep als ouders. Daar moet je de oorlog winnen. Ouderen gaan anders met alcohol om, die denken dat het gezellig is als je een 14-jarige met Nieuwjaar champagne schenkt. Zo hoort het helemaal niet. De hersenen van een 14-jarige zijn nog volop in ontwikkeling. Je gaat toch ook niet met poedersuiker oefenen voor de cocaïne later? Waarom zou dat met alcohol dan wel verantwoord zijn? Ik probeer mensen een spiegel voor te houden. Kijk als ouder, of als leider in dit geval, eens naar je eigen drinkpatroon.
In Nederland is bewezen dat de leeftijdsgrens verhogen daadwerkelijk effect heeft. Dat komt omdat je de attitude van ouders verandert. Je hoeft tegen je zeventienjarig kind niet meer te zeggen dat hij van jou niet mag drinken, het mag volgens de wet gewoon niet. Om het even zakelijk te benaderen: in 2021 vond 80% van de ouders het oké dat je dronk onder de achttien. Nu is dat slechts de minderheid (40%). Daarnaast is de gemiddelde leeftijd van de kinderen die in het ziekenhuis terechtkomen flink gestegen: van twaalf naar zestien jaar. Daar ben ik als dokter natuurlijk blij mee, want hoe ouder het kind, hoe kleiner de hersenschade.”
Neanderthaleridee
“Het is volslagen onzin om ervan uit te gaan dat jongeren zelf hun verantwoordelijkheid kunnen nemen. Dat is wat ze vroeger dachten, een beetje een neanderthaleridee. Kinderen leven tot ongeveer zeventien jaar in een fase die de puberparadox heet. Je weet dat iets niet goed is, maar toch doe je het. Daar is natuurlijk niks mis mee, tenzij je dingen doet die slecht voor je zijn en dat weten kinderen dus niet. Ik leer ze dat ze dom worden van alcohol, niet dat ze er straf voor krijgen. Dat laatste doet je niks als 16-jarige."
"Ik vind niet dat alcohol afgeschaft moet worden in de jeugdbeweging, maar de leiding moet zich wel bewust zijn van de gevaren. Je moet je realiseren dat alcohol, zeker in grote hoeveelheden, niet gemaakt is voor jongeren onder de achttien. Daarnaast heb je als leiding ook gewoon een verantwoordelijkheid als er iets misloopt.”
"Ik zou zeggen tegen de jeugdbewegingen: nodig mij eens uit"
“Kennis verspreiden is cruciaal om het probleem aan te pakken. Ik zou zeggen tegen de jeugdbewegingen: nodig mij eens uit. Vraag een dokter om een lezing te komen geven. Als je eenmaal kennis hebt van de gevolgen van alcoholgebruik, ga je je beleid vanzelf veranderen.”
