In verschillende steden in België worden minderjarige Nigeriaanse meisjes voor een hongerloon verplicht hun lichaam te verkopen aan tot wel vijftien klanten per dag. Ze zijn naar hier gelokt onder valse voorwendselen om in de prostitutie en een neergaande spiraal te belanden.
Op 17 december - de Internationale Dag tegen Geweld tegen Sekswerkers - wordt aandacht besteed aan het geweld dat sekswerkers overal ter wereld moeten ondergaan. Door de aanhoudende migratiecrisis belanden er steeds meer buitenlandse minderjarigen in de prostitutie die wordt georganiseerd door grote internationale criminele netwerken.
De meisjes zien door de groeiende armoede in Nigeria geen andere uitweg dan in Europa te komen werken.
Een van de grootste groepen slachtoffers zijn minderjarige Nigeriaanse meisjes. Zij worden al sinds de jaren negentig aan een razendsnel tempo naar Europa versluisd om in Brussel, maar ook andere steden, gedwongen in de prostitutie te werken.
'Het aantal uitgebuite meisjes is de laatste jaren steeds zichtbaarder geworden,' stelt commissaris Manuel Franz Vandelook van de Groep Mensenhandel van de Federale Gerechtelijke politie in Brussel. 'De cijfers zijn de voorbije jaren alleen maar gestegen. De meisjes zien door de groeiende armoede in Nigeria geen andere uitweg dan in Europa te komen werken. Bovendien is Nigeria nu al het dichtstbevolkte Afrikaanse land met ongeveer 190 miljoen inwoners. Naar schatting zal het land binnen dertig jaar ongeveer 400 miljoen inwoners tellen. Dan zullen er meer Nigerianen dan Amerikanen zijn. De problematiek wordt dus alleen maar groter.'
Minderjarig
Een groot aantal Nigeriaanse meisjes die doorstromen naar Europa is minderjarig. 'Het is moeilijk om daar een exact cijfer op te plakken', zegt Vandelook. 'Veel minderjarige meisjes blijven onder de radar. Frontex, het Europees Grens- en kustwachtagentschap, noteert dat er in 2016 ongeveer 20.000 Nigeriaanse meisjes via de Libië-route Europa bereikt hebben. Van hen zijn er naar schatting 3000 minderjarig. Verschillende meisjes blijven in Brussel wonen of zien Brussel als een tussenstop op weg naar elders. Momenteel schatten we dat er in Brussel een paar honderd Nigeriaanse minderjarige meisjes in de prostitutie zitten. Over heel België loopt dat waarschijnlijk op tot enkele duizenden. Meestal worden ze op dertienjarige leeftijd geronseld in hun thuisland. Ze doen er dan ongeveer anderhalf tot twee jaar over om in Europa te geraken. Eens ze hier zijn, zijn ze ongeveer zeventien jaar. Het is dan erg moeilijk om de juiste leeftijd vast te stellen. En zelf zullen ze de waarheid niet zeggen.'
België is een van de belangrijkste bestemmingen voor Nigeriaanse prostitutienetwerken die werken met minderjarige meisjes. Uit een rapport dat Myria, het Federaal Migratiecentrum, in november van dit jaar publiceerde, blijkt dat tussen 2012 en 2014 minderjarige slachtoffers goed zijn voor zo'n 25 à 30% van het totale aantal slachtoffers van mensenhandel.
In de Europese Unie is het aantal geregistreerde gevallen van kinderhandel de afgelopen jaren toegenomen. Door de aanhoudende migratiecrisis zijn de cijfers alleen nog maar gestegen. Nigeriaanse meisjes vormen de grootste groep van niet-begeleide minderjarige vreemdelingen niet afkomstig uit de Europese Unie.
Als je vluchtelingenbootjes op het nieuws ziet verschijnen, zit er gegarandeerd een groot aantal Nigeriaanse meisjes op.
Volgens het rapport van Myria worden zij niet alleen seksueel uitgebuit, maar zijn ze ook het slachtoffer van mensensmokkel omdat ze een levensgevaarlijke smokkelroute langs de Middellandse Zee hebben overleefd. 'De ronselaars worden lokaal vanuit Europa aangestuurd. De meisjes worden vervolgens langs de levensgevaarlijke Libië route naar Europa gesmokkeld', zegt Vandelook. 'Als je vluchtelingenbootjes op het nieuws ziet verschijnen, zit er gegarandeerd een groot aantal Nigeriaanse meisjes op.'
Tweederangsburgers
Begin jaren negentig vervrouwelijkte de migratie van Nigeria naar Europa. Goed georganiseerde criminele netwerken gingen zich toeleggen op de uitbuiting van vrouwen.
Uit het rapport van Myria blijkt dat de zogenaamde feminisering van de migratie uit Nigeria grotendeels te wijten is aan de positie van de vrouw in het West-Afrikaanse land. Ze worden er bestempeld als tweederangsburgers en geweld en discriminatie tegen vrouwen is er sociaal aanvaard en zelfs geïnstitutionaliseerd. Vaak zijn ze ook analfabeet - ouders investeren liever in de toekomst van hun zonen dan hun dochters naar school te sturen. Daardoor bevinden ze zich in een zeer zwakke positie en zijn ze minder aantrekkelijk voor de legale arbeidsmarkt.
Myria komt tot nog een interessante conclusie: Nigeriaanse vrouwen en meisjes worden niet alleen naar het buitenland gestuurd om aan de armoede te ontsnappen. In de Nigeriaanse cultuur blijkt het ook een statussymbool voor gezinnen te zijn. De meeste gezinnen wéten bovendien wat de meisjes te wachten staat - ze accepteren stilzwijgend het idee van prostitutie als manier om uit de armoede te ontsnappen.
'Overal in Europa zitten madams, vrouwelijke mensenhandelaars, te wachten op de "bestelde" meisjes', zegt Vandelook. 'Vaak zijn zij zelf ook slachtoffer geweest van seksuele uitbuiting en hebben ze dezelfde lijdensweg moeten afleggen als de meisjes die ze nu naar hier halen. Die madams zijn in veel gevallen zelfs familie van de meisjes.' Ook Myria maakt melding van de zogenaamde madams. De vrouwen in kwestie genieten een erkende sociale positie van macht en autoriteit, omdat ze de oversteek gehaald hebben en veel geld verdienen. Vooral leden van de Binti, een etnische groep uit de staat Edo die zeer gesteld is op luxe en status, zijn hoog vertegenwoordigd onder de madams.
Ter plekke worden de meisjes zwaar onder druk gezet om te emigreren. Mensensmokkelaars gebruiken vaak voodootechnieken om hen te laten gehoorzamen en spelen in op hun loyaliteit tegenover hun familie. Die mentale druk zorgt ervoor dat de meisjes bang zijn om een stap verkeerd te zetten. Daardoor kunnen de georganiseerde netwerken zelfs vanop duizenden kilometers afstand hun macht uitoefenen. Vandelook: 'De Nigeriaanse prostitutienetwerken zijn ontzettend mobiel en zeer goed georganiseerd. Een onderzoek door de Groep Mensenhandel in Brussel naar een of meerdere meisjes moet daarom altijd in de grootste discretie gebeuren. Als hun madam onraad ruikt, stuurt ze de meisjes zo snel mogelijk naar een collega in een ander land, waar ze haast niet te vinden zijn. Internationale samenwerking is cruciaal in ons vak.'
Voor hen is het kiezen tussen dakloos zijn en per dag tien Nigeriaanse mannen zonder condoom ontvangen of tien Europese mannen met condoom en een dak boven hun hoofd.
Vijf euro per klant
De meisjes hebben volgens Vandelook vaak een vertekend beeld van Europa. 'Het gaat over de puurste vorm van mensenhandel en slavenhandel. Er zijn zoveel meisjes aan het werk in Europa dat het aanbod groter is dan de vraag. Daardoor moeten ze de vraagprijs laten zakken. Twintig euro is een normale vraagprijs, maar door de concurrentie zakt die soms tot tien of zelfs vijf euro.'
'En toch verkiezen de meisjes nog altijd Europa,' zegt Karin Junger, regisseuse van Sexy Money, een documentaire over Nigeriaanse sekswerkers. 'Voor hen is het kiezen tussen dakloos zijn en per dag tien Nigeriaanse mannen zonder condoom ontvangen of tien Europese mannen met condoom en een dak boven hun hoofd.'
In België, en in veel andere landen, heerst er volgens Charlotte Desmet, vrijwilliger bij UCOS (het Universitair Centrum voor Ontwikkelingssamenwerking), nog steeds een taboe rond sekswerk. 'We moeten begrijpen dat deze vrouwen, en ook mannen, in armoede leven en sekswerk als een noodoplossing zien. Zolang we die armoede niet uit de wereld kunnen helpen, mogen we ons niet kanten tegen sekswerk en moeten we hen beschermen. Met het project CHanGE (Campaign for sexual Health & Gender Equality) proberen we dat taboe te doorbreken want het zorgt er alleen maar voor dat sekswerkers in het geheim gaan werken. Dat maakt het voor hen nog veel gevaarlijker.'
Dit artikel werd gepubliceerd door Knack.be op 17/12/2018
