Ondanks het feit dat er meer over bericht wordt, ziet de Cel Voetbalgeweld van de Federale Politie geen stijging van het aantal gewelddadige incidenten tijdens voetbalmatchen. Toch houdt de Belgische Pro League vast aan een harde aanpak met politieagenten bij elke match, camera’s met gezichtsherkenning en eventueel ook stadionverboden. Maar werkt zo’n aanpak eigenlijk wel om hooliganisme het hoofd te bieden? Kunnen socioculturele projecten soms niet meer bereiken? “Ze kunnen helpen om incidenten te verminderen, maar ze zijn niet de enige oplossing.”
Annick De Smet ging vroeger vaak naar de matchen van haar favoriete club Royal Antwerp FC kijken, maar sinds de single is, gaat ze niet meer. “Ik vind dat spijtig, want er gaat niets boven de sfeer die daar hangt. Helaas kan die ook snel omslaan. Ik heb iets te vaak vlak bij ruziënde mannen gestaan in de tribune. Op zo’n moment heb je echt het gevoel dat er ieder ogenblik iets ergs kan gebeuren. Als je dan de beelden ziet van vechtende fans rond de stadions (eind oktober raakten supporters van Royal Antwerp FC slaags met de bezoekende fans van Eintracht Frankfurt, red.) heb ik er helemaal geen zin meer in.”
Dit kan niet meer
Inge Derom doet als professor Bewegings- en Sportwetenschappen aan de VUB onderzoek naar communitywerking in het voetbal. Ze onderzoekt onder meer hoe voetbalclubs ook supporters uit minderheidsgroepen kunnen betrekken. Zij ziet geen stijging in het aantal gewelddadige incidenten sinds er terug publiek toegelaten wordt bij voetbalmatchen. “Door de vele berichten op sociale media en de recente oprichting van verschillende meldpunten voor geweld en discriminatie binnen de clubs lijkt het wel alsof er meer gevallen zijn. Supporters denken nu ook sneller: dit kan niet meer, dankzij de vele sensibiliseringscampagnes.”
Die veronderstelling wordt gedeeld door de Cel Voetbalgeweld van de federale politie. Anonieme politieagenten zeggen in een interview met Het Nieuwsblad op 26 oktober 2021, dat er inderdaad meer media- aandacht is voor geweld in de stadions en dat de Voetbalbond sneller en strenger optreedt, waardoor meer incidenten het nieuws halen.
“Elke club moet duidelijk maken aan zijn supporters wat ze verwachten van iedere fan die een ticket of abonnement koopt” - Inge Derom
Communicatie en sensibilisering
Elk jaar krijgen iets meer dan duizend supporters een stadionverbod en stelt de federale politie rond de 1.300 pv’s op. Dat blijkt uit de cijfers die de Voetbalcel jaarlijks publiceert. De Pro League blijft inzetten op repressie van voetbalgeweld. Minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) zat rond de tafel met de Belgische Voetbalcel en de federale politie na een gewelddadig incident waarbij fans van Club Brugge een Manchester City fan zwaar toetakelden. Minister Verlinden vraagt aan de politie om streng te blijven optreden bij elke vorm van voetbalgeweld. Daarnaast start de Pro League met een mediacampagne om supporters op te roepen elke wedstrijd in de meest veilige omstandigheden te doen verlopen.
Inge Derom kijkt hoopvol naar die aanpak. “Communicatie en sensibilisering zijn zeer belangrijk. Als je binnenkomt in een stadion moet duidelijk zijn wat er mag en niet mag. Er moet ook laagdrempelige informatie zijn over de meldpunten. Elke club moet duidelijk maken wat er van de supporters en fans verwacht wordt. Clubs moeten zich uitspreken tegen geweld en discriminatie en dat verbieden in de stadions. De club moet in de eerste plaats sensibiliseren en dan sanctioneren wanneer nodig.”
“Als je een meer divers publiek hebt, worden fans visueel gesensibiliseerd” - Inge Derom
Volgens Inge Derom draagt elke fan zijn sociale verantwoordelijkheid. “We leven in een nieuwe realiteit. Sommige fans hebben al 30 jaar een abonnement en hebben de evolutie in de stadions gezien. Een diverser publiek zal de fans visueel sensibiliseren. Als de persoon waarover je discriminerende of racistische liedjes aan het zingen bent naast jou een pintje staat te drinken, sta je daar sneller bij stil. Als we alleen maar met oude, blanke mannen in de tribune blijven zitten komt die sensibilisering er niet.”
Younited
Ook Sporza-commentator Peter Vandenbempt schrijft in zijn column van 25 oktober 2021 dat de geesten binnen de voetbalwereld stilaan rijpen voor een zachtere aanpak waarbij repressie vervangen kan worden door ‘opvoeding’ en sensibilisering. Ook Derom pleit daarvoor. “Er zijn al veel goede voorbeelden van socioculturele projecten die kunnen helpen om het geweld in en rond de stadions te verminderen. Zo is er de organisatie Younited die voetbaltrainingen en toernooien organiseert voor mensen die dakloos zijn, mensen die drugsproblemen hebben en mensen die werkloos zijn. Op die manier krijgen zij structuur in hun leven. Op elke training zijn ook sociaal werkers aanwezig en krijgt iedere speler persoonlijke begeleiding. In tweede klasse organiseert KVC Westerlo veel initiatieven voor jongeren zoals sportdagen en sportkampen. Bij die maatschappelijke projecten is de doelgroep divers.”
Nog te onbekend
“Een zachtere aanpak kan het aantal incidenten van agressie verminderen,” gaat Derom verder. “Maar de socioculturele projecten van de clubs zijn voorlopig nog te onbekend bij supporters. Het zou kunnen helpen om mensen die betrokken zijn geweest bij discriminerende praktijken, of bij gewelddadige incidenten, te laten meewerken als vrijwilliger bij een van die projecten. Maar er zijn ook grotere investeringen nodig. Dat zou sowieso leiden tot grotere aandacht en meer bekendheid. Lokale besturen kunnen van de clubs ook meer van dat soort projecten eisen in ruil voor de veiligheidsdiensten die ze ter beschikking stellen bij elke match.”
“Voetbal moet een feest zijn,” zegt Annick De Smet nog. “Ik wil kunnen gaan supporteren met mijn kinderen en kleinkinderen, op een veilige manier. Ik hoop echt dat dat in de toekomst zal kunnen.”
