Voor het eerst sinds de escalatie van het conflict op 7 oktober is er een ‘gevechtspauze’ tussen Israël en Hamas in Gaza. De pauze zou vier dagen duren. Terwijl de ogen van de wereld al maanden op die regio in het Midden-Oosten zijn gericht, blijven de wapens elders in de wereld verder kletteren. Reporter Jolien Engelen maakte een overzicht.
Vandaag woeden er wereldwijd nog steeds zo’n honderdtal conflicten. Ondanks de inzet van internationale solidariteitsorganisaties als 11.11.11. lijden miljoenen mensen onder de verschrikkingen van geweld. Van Gaza tot Oekraïne, Soedan, Jemen en Myanmar: in deze regio's blijft de notie van wapenstilstand een verre toekomstdroom.
De ACLED-conflict Severity index geeft een overzicht van de dodelijkste conflicten op dit moment. De meest recente informatie dateert weliswaar van januari 2023 en is dus nog niet volledig up-to-date. We beperken ons hier tot de meest prominente conflicten wereldwijd.
De humanitaire crisis in Gaza
Je kan vandaag niet aan oorlog denken zonder de link te leggen met de humanitaire crisis en oorlog in Gaza. Daar laaide begin oktober het conflict met Israël weer op. Ondanks de wens naar vreedzame co-existentie blijft de regio gevangen in een vicieuze cyclus van conflicten, met dagelijks talloze onschuldige slachtoffers – onder wie veel kinderen. De situatie is complexer dan ooit en ook de hoop op langdurige vrede lijkt (voorlopig) ver weg.
Aanslepende oorlog tussen Oekraïne en Rusland
Al sinds Oekraïne de onafhankelijkheid uitriep in 1991 zijn er voortdurende spanningen tussen de twee staten. De Russen vonden namelijk dat de voormalige Sovjetrepublieken nog steeds ondergeschikt moesten zijn aan Moskou.
De escalatie van het conflict bereikte in 2014 een kritiek punt met de annexatie van de Krim door Rusland. Dat leidde tot ernstige spanningen. Vooral Oost-Oekraïne werd het toneel van gewapende conflicten tussen Oekraïense regeringstroepen en pro-Russische separatisten. Ondanks de tijdelijke vermindering van de intensiteit van het conflict dankzij de Minsk-akkoorden in 2015, bleef de situatie onstabiel.
In het voorjaar van 2021 verzamelde Rusland zo'n 100.000 troepen aan de grens met Oekraïne. Rusland ontkende haar aanvalsplannen, en beweerde dat het louter ging om een militaire oefening. Desondanks erkende de Russische president Vladimir Poetin op 21 februari 2022 de separatistische regio's in Oost-Oekraïne als onafhankelijk, gevolgd door een militaire aanval op 24 februari. Sindsdien hebben vooral de gebieden Donetsk en Luhansk zwaar geleden onder gevechten.
Volgens de VN-Vluchtelingenorganisatie UNHCR waren er in februari 2023 8 miljoen Oekraïners op de vlucht en zijn er momenteel zo’n 6 miljoen Oekraïners ontheemd binnen Oekraïne.
Burgeroorlog en humanitaire crisis in Jemen
Jemen is sinds 2014 verwikkeld in een gewelddadig conflict waarbij Houthi-rebellen, gesteund door Iran, delen van Jemen hebben overgenomen, waaronder de hoofdstad Sanaa. Dat heeft geleid tot een van de meest ernstige humanitaire crises ter wereld, met miljoenen mensen die afhankelijk zijn van noodhulp voor voedsel en medische zorg.
Het land wordt geconfronteerd met wijdverspreide ontheemding, voedselonzekerheid en epidemieën van ziekten zoals cholera. De door Saoedi-Arabië geleide coalitie intervenieerde in 2015 om de internationaal erkende regering van president Abd-Rabbu Mansour Hadi te steunen. Ondanks verschillende pogingen tot vredesonderhandelingen blijft het conflict voortduren, waarbij burgers het grootste slachtoffer zijn.
Tumult in Ethiopië
Ook Ethiopië lijdt sinds 2020 onder politieke, etnische en economische spanningen. Het belangrijkste strijdtoneel is de regio Tigray, waar het Ethiopische regeringsleger en de regionale politieke partij Tigray People's Liberation Front (TPLF) met elkaar in conflict zijn geraakt. De directe aanleiding voor het conflict was een aanval op een legerbasis in Tigray door de TPLF, waarop de Ethiopische premier Abiy Ahmed besloot militair in te grijpen. De situatie escaleerde snel tot een grootschalig conflict met ernstige humanitaire gevolgen.
Er zijn meerdere meldingen van schendingen tegen de mensenrechten, waaronder massamoorden, seksueel geweld en gedwongen ontheemding. Humanitaire toegang tot de regio is beperkt, wat het moeilijk maakt om de volledige omvang van de humanitaire crisis te beoordelen.
Naast het conflict in Tigray heeft Ethiopië te maken met bredere etnische en politieke spanningen. Er zijn ook conflicten in andere delen van het land, zoals de regio's Benishangul-Gumuz en Oromia.
Nigeria’s strijd tegen terreur
Nigeria staat voor aanzienlijke veiligheidsuitdagingen, waarvan het meest in het oog springend het Boko Haram-conflict is. Sinds de oprichting van de jihadistische groep in 2002 streeft Boko Haram naar de oprichting van een islamitische staat, wat tot een escalerend conflict met gewelddadige aanvallen en ontvoeringen leidde, waaronder de beruchte ontvoering van schoolmeisjes in Chibok in 2014.
Naast het Boko Haram-conflict ondervindt Nigeria ook spanningen in verschillende regio's, zoals de ‘Middle Belt’ met etnische en religieuze conflicten die bijdragen aan de complexiteit van de situatie. Deze veiligheidsuitdagingen hebben geleid tot massale ontheemding en humanitaire crises.
Mexico’s eindeloze drugsoorlog
Mexico lijdt al decennialang onder de aanhoudende gewelddadige conflicten tussen rivaliserende drugskartels. Deze oorlog leidde tot ernstige veiligheidsproblemen in het land en maakte doorheen de jaren een aanzienlijk aantal slachtoffers, waaronder zowel burgers als leden van drugskartels. Ontvoeringen, moorden en gedwongen ontheemding zijn er dagelijkse kost.
De Mexicaanse overheid heeft verschillende strategieën ingezet om de drugshandel en het gerelateerde geweld aan te pakken, waaronder militaire operaties, arrestaties van belangrijke kartelleiders en internationale samenwerking. Ondanks deze inspanningen blijft de situatie in sommige delen van het land zorgwekkend, en er zijn oproepen geweest voor een meer holistische aanpak, gericht op sociaaleconomische ontwikkeling en institutionele hervormingen.
De genocide in Myanmar
Myanmar, voorheen Birma, heeft te maken met langdurige politieke onrust en conflicten. Het geweld intensiveerde in 2021 toen het leger een staatsgreep pleegde en de burgerregering omverwierp. Aung San Suu Kyi, de leider van de Nationale Liga voor Democratie (NLD), werd onder huisarrest geplaatst, en veel demonstranten en activisten werden gearresteerd.
De staatsgreep leidde tot massaprotesten en een groeiende tegenstand tegen de militaire junta. De veiligheidstroepen van Myanmar reageerden op deze demonstraties met geweld en willekeurige arrestaties. Internationaal is er sterke veroordeling geweest van de militaire acties in Myanmar en zijn er oproepen gedaan voor het herstel van de democratische orde en de vrijlating van politieke gevangenen.
Buiten de politieke situatie kampt Myanmar ook met etnische conflicten en geweld tegen minderheidsgroepen, zoals de Rohingya-moslims. Het geweld tegen de Rohingya in 2017 veroorzaakte een grootschalige vluchtelingencrisis en internationale veroordeling van Myanmar.
